Temizlikte Neden Küllü Su Kullanılır? Geleneksel Bir Sır Modern Evinizde Yeniden Keşfediliyor
Merhaba! Çok standart bir temizlik yazısı okumaktansa, sizlerle çay eşliğinde bir sohbet havasında “küllü su”yun (evet, kulağa biraz ilginç geliyor ama merak edin, eğlenceli yanı da var) neden temizlikte tercih edildiğini paylaşmak istedim. Bir gün anneannem “Kazanı boşaltma, o külü sakla, küllü su yapacağız” dediğinde, ben “Yine mi? Kül mü kullanacağız?” diye sormuştum. Şimdi düşünüyorum da; o an belki de temizlikte bir şifreden habersizmişim! Bugün bu eski yönteme dair veriler, hikâyeler ve pratik kullanım önerileriyle birlikte geliyorum.
Küllü Su Nedir ve Neden Kullanılır?
“Küllü su” ya da halk arasında “kül suyu”, odun külünün suyla bir süre birlikte bekletilmesiyle oluşan, süzülmüş ve özellikle temizlikte kullanılan bir çözelti. Örneğin bir kaynakta şöyle deniyor: “Kül doğrudan kuru olarak ovma yolu ile temizliğe yardımcı olduğu gibi, su ile birlikte küllü su olarak da etkin biçimde temizlikte kullanılabilir.” ([dogaladogru.com][1])
Peki neden? İşin kimyası şöyle: Külde odun küllerinden gelen potasyum ve bazik mineraller bulunur. Su ile birleştiğinde pH’ın yükselmesine (yani daha bazik olması) sebep olur ve bu da deterjana benzer bir temizlik gücü yaratır. Örneğin bir rehberde, meşe ya da zeytin odunu külü alınmalı, oran olarak “1/4 kül, geri su” diye öneriliyor. ([dogaladogru.com][1]) Ayrıca halk arasında “küllü su çamaşırda beyazlığı artırır”, “derz aralarını temizler” gibi ifadeler bulunuyor. ([Kardeşiz Blog – Web Dünyasının Ham Hali][2])
Yani özetle: Modern kimyasal deterjanlar olmadan önce insanlar küllü su ile temizlik işini çözmüşler diyebiliriz.
Hikâye Zamanı: Mahallemizdeki Küllü Su Kavanozu
Bir bahar günü, mahallemizdeki yaşlı teyze kapımı çaldı. “Evde kül biriktirdin mi?” diye sordu gülerek. Meşe odunu külü hazırlamıştım ama ne için kullanacağını bilmiyordum. Teyze anlattı: “Kazanın altında beklesin, suyu koyduğun zaman temizliğe hazır hale gelir.” Ben de sakladım o külü. Birkaç hafta sonra süzüp elde ettiğimiz küllü su ile çamaşırları yıkarken, “Anne bu renk daha parlak oldu” dediğimde, annem “E, tabii, küllü su işte” diye gülmüştü. Basit ama etkili bir gelenek.
Bu anekdot bize gösteriyor ki; temizlik sadece yüzeysel bir iş değil, kültürel bir miras da olabilir. Ve evde yapılan bu doğal soruşturma bir zamanlar “yük” değil “kaynak” olmuş.
Verilerle Etkisi: Neler Söylüyor?
Bir makalede belirtiliyor ki, küllü su hâlâ “çamaşır makinesinde bir çay bardağı kadar kullanılarak doğal temizleyici olarak tercih edilebilir.” ([dogaladogru.com][1])
Kullanıcı yorumlarında ise “annem de kullanıyordu, gerçekten lekeler çıkıyordu” şeklinde ifadeler var. ([KızlarSoruyor][3])
Ekolojik temizlik bağlamında, kimyasal içerikli deterjanları azaltma yönünde bir eğilim var. Örneğin bir blog yazısı temizliği doğal alternatiflerle yapılabilir olarak tanımlıyor. ([Bellona][4])
Bu veriler, küllü su kullanımının sadece nostaljik bir alışkanlık olmadığını, aynı zamanda doğal temizlik açısından önemli bir alternatif olduğunu gösteriyor.
Pratik Uygulamalar & Dikkat Edilecekler
Kül seçiminde dikkat: Meşe ya da zeytin gibi sert odunlardan çıkan kül öneriliyor. Sunta, boya ya da kimyasal kökenli kül kullanılmamalı. ([dogaladogru.com][1])
Hazırlama: Külü eleyin, su ile karıştırın, biraz bekletin (yaklaşık 15 gün gibi bir süre). Üstte berrak bir su tabakası kalmalı. Alt çökelti dibinde kalmalı. ([dogaladogru.com][1])
Kullanım: Çamaşır makinesinde, bulaşık makinesinde ya da elde yıkamada kullanılabilir. Ancak elde yıkamada cilt tahriş riski olabileceği için eldiven öneriliyor. ([dogaladogru.com][1])
Denge: Yüzeyler ya da derz araları için abartmadan kullanılmalı; yüksek pH içeriği nedeniyle bazı malzemeleri etkileyebilir. Egzotik taş ya da özel kaplamalarda test edilmeden kullanılmamalı.
Sonuç ve Soru Zamanı
Küllü su, belki modern kimya deterjanlarının gölgesinde kalmış ama aslında hem etkili hem de çevre dostu bir çözüm olarak karşımıza çıkıyor. Anılarla, gerçek verilerle ve pratik uygulamalarla birleştiğinde “neden küllü su kullanılmalı?” sorusunun cevabı netleşiyor: Doğal, tarihî, ekonomik ve yerel bir seçenek.
Siz evinizde küllü su kullandınız mı? Kullanmadıysanız denemeyi düşünüyor musunuz? Yüzey temizliğinde klasik deterjan mı tercih ediyorsunuz yoksa doğal alternatiflere yöneliyor musunuz? Yorumlarda bu deneyimlerinizi, sorularınızı paylaşarak bu sohbeti birlikte büyütelim!
[1]: https://dogaladogru.com/yasam/ninelerimizin-vazgecilmezi-kul-suyu?utm_source=chatgpt.com “Ninelerimizin Vazgeçilmezi: Kül | Doğala Doğru | Doğadaki Sen”
[2]: https://www.kardesiz.net/ilginc-bilgiler/kul-suyu-faydalari-nelerdir.html?utm_source=chatgpt.com “Kül Suyu Faydaları Nelerdir? Kül Suyu Saça İyi Gelir Mi?”
[3]: https://www.kizlarsoruyor.com/ev-yasam/q25722283-kul-suyu-temizlikte-basarili-mi?utm_source=chatgpt.com “Kül suyu temizlikte başarılı mı? – KizlarSoruyor”
[4]: https://www.bellona.com.tr/blog/icerik/evde-ekolojik-temizlik-urunleri-ve-dogal-temizlik-ipuclari?utm_source=chatgpt.com “Evde Ekolojik Temizlik Ürünleri ve Doğal Temizlik İpuçları”